Ruimte in binnenstedelijk Rotterdam, er is vraag naar. Wie de ontwikkeling van de prijs per vierkante meter in en rond het centrum de laatste, pak ‘m beet, vierenhalf jaar in de gaten heeft gehouden ziet de hausse zich voltrekken. De druk op de markt begint overal te kraken: van de beruchte overbiedingen, kijkavonden met honderd man, en bouwbedrijven die het werk niet aankunnen. Een poepveldje naast de Markthal dat even braak ligt, projectontwikkelaars springen er gretig op.
Het Rotterdamse dakenoppervlak staat gelijk aan zeven keer de Maasvlakte
Een onderbelicht aspect van de stedelijke ruimte zijn de Rotterdamse daken. Er is 14,5 vierkante kilometer daklandschap dat ongebruikt ligt te wezen. 14,5 vierkante kilometer, dat staat ter vergelijking gelijk aan: ruim zeven tweede Maasvlaktes, bijna de helft van Vlieland, kortom, plenty of potential. Wij kijken in deze blog naar drie voorbeelden van daken die op een inspirerende manier hun daken hebben omgevormd tot iets waar wij warm van worden.
Door: Rodney Kastelan, Mike Kelders en Bart Toorenaar
Het zijn de Rotterdamse dakendagen 2 en 3 juni. Een mooi moment om op eigen initiatief een toonzettend boek in de spotlight te zetten. Wat maakt daken nou zo interessant en wat wordt er nu al mee gedaan? In dit artikel laten we jullie kennis maken met een aantal daken uit het Rotterdamse Dakenboek, geschreven door Esther Wienese.
Rotterdam zal geconfronteerd worden met grote uitdagingen. De daken van de stad bieden voldoende ruimte om de uitdagingen het hoofd te bieden
(Urbanisten, 2015)
Van die 14,5 vierkante kilometer heeft 247.000 vierkante meter inmiddels een extra functie gekregen. Vaak is dit samen te vatten in vier maatschappelijke kernfuncties, op dakenkaarten samengevat in enkele kernkleuren: rood met publieke functie; geel voor duurzame energie; blauw voor wateropvang en groen voor planten en bomen. De snelle rekensom vertelt ons dat 1 op de 60 daken in Rotterdam een dergelijke functie heeft. Dat klinkt weinig, maar Rotterdam is een voorloper op dit vlak in Nederland. Daarnaast, zijn niet alle daken even geschikt om een extra functie te krijgen (schuine daken bijv). Maar dat er genoeg potentie is om meer te doen met die resterende 14,25 vierkante kilometer aan ‘vijfde gevel’ (architectenjargon voor dak), dat staat buiten kijf.
Timmerhuis
We beginnen met het door Rem Koolhaas ontworpen Timmerhuis. Het gebouw is sinds de realisatie een herkenningspunt geworden in dit historisch stukje stad. Met het zogenoemde ‘pixelarchitectuur’ vormt het gebouw een lego-achtige berg die oprijst achter het Postkantoor en Stadhuis. Door dit slim gekozen ontwerp vormt ieder stukje dak een privétuin voor kantoren en bewoners.
De twee penthouses op de tiende verdieping hebben een extra 50m2 aan terras bijgekocht en opengesteld voor overige bewoners. Deze vrijgevigheid zien wij graag in de stad: door je zelf gekochte terras open te stellen vergroot je de samenhorigheid in het complex. Met het uitzicht op de skyline, stijlvol ingericht met robuuste duingrassen en bomen, genieten de bewoners Timmerhuis bij mooi weer de gehele dag van zon.
De bewoners van deze penthouses, architectuurliefhebbers, stellen ook hun woning en het terras open voor bezoekers. Eens per week doen ze mee aan De Rotterdam Tours.
Echter doet helaas, in tegenstelling tot voorgaande jaren, het Timmerhuis niet mee met de dakendagen.
Meent
Op de Meent vinden wij een aaneengesloten stedelijk blok van liefst 2400m2. Van café Penny Pean tot en met Sizo kappers is het gehele blok gehuisvest onder één dak. Daarom biedt dit pand, gevuld met woningen en winkelruimten, de dakarchitect veel mogelijkheden.
Bewoners van dit pand hebben jarenlang gestreden om hun dakdroom te verwezenlijken. De drukke Meent, op vrijdagen habitat van de nouveau riche die hun Maserati’s aan het winkelend publiek tentoon willen stellen, verdiende een tegenpool. Een oase van rust waar men zich kan ontsluiten van de drukte en tot zichzelf kan komen. Ze pleiten voor een groen dak met vormen van vegetatie er op. Deze daken hebben een gunstig effect op het milieu, maar vooral op de mens. Zo absorberen groene daken veel warmte en houden regenwater vast. En dat zorgt weer voor verkoeling in de binnenstad.
Het resultaat mag er zijn. 2400m2 aan groen dat staat hier nu te pronken bovenop de Meent. Zitgelegenheden waarop je in een lounge setting de skyline kan bewonderen zijn alom aanwezig. Op het moment van schrijven groeit en bloeit er zelfs nog meer moois, want meerderen sluiten zich aan bij het eerste dakterras. Hoelang nog totdat we een volledig multifunctioneel dak boven de Meent zien?
Helaas zit het dak op de Meent dit jaar niet in het programma van de dakendagen.
Helende dak-oases
We sluiten af met een groen dak op een volledig andere manier inzet: de helende dak-oases van het Erasmus MC. Dit is een project dat in mei 2018 werd opgeleverd, en opvalt door het de natuur volledig haar werk laat doen. Op het dak van Erasmus MC is een daktuin aangelegd die toegankelijk is voor patiënten, bezoekers en het personeel van het ziekenhuis. Dit geeft ze de gelegenheid zich terug te trekken, omringd door natuur en zo het helende effect van groen te ervaren. Zeker voor een ziekenhuis, vaak betonnen kolossen waar groen schaars is, is creatief gebruik van de daken een enorme kans.
Zeker voor een ziekenhuis, vaak een betonnen kolos waar groen schaars is, is creatief gebruik van de daken een enorme kans.
Een gezonde oase in de drukke stad is mensen veel waard. Het project ‘helende dak-oases’ was namelijk nooit van de grond gekomen zonder sponsors. Dat toont de ware aard van de stad en wederom het sociale karakter van een dak: samenleven is voor elkaar zorgen.
De ‘healing environment’ van het Erasmus MC bezoeken op de dakendagen? Dat kan. Lees hier meer.
En nu?
“Hoe nu verder?” vraag je je af? Wij van de Rotterdamse dromers grijpen de Rotterdamse dakendagen aan om zelf drie ideeën te presenteren welke daken volgens ons nodig een extra functie moet krijgen. In ons volgende artikel kunt u deze lezen. Hopend ze gerealiseerd terug te zien in de volgende editie van het Rotterdamse dakenboek.
Wilt u meer lezen over deze projecten, of wilt u over meer Rotterdamse daken te weten komen? Dit was slechts een greep uit de 37 daken in het Rotterdams dakenboek. Het boek hier te bestellen: Rotterdams Dakenboek. En bezoek uiteraard 2 en 3 juni de Rotterdamse dakendagen. Geen kaartje? Niet getreurd, de dakendagen zijn een jaarlijks terugkerend fenomeen in Rotterdam.
Ook wat te vertellen?