Op deze blog houden we van het prikkelen van de verbeeldingskracht. Lui die roepen dat iets niet mag of kan in Rotterdam, werken als opium op ons voorstellingsvermogen. Soms doen we dat met een zelfgemaakt stedelijk plan of ontwerp, vandaag willen we onze mede-dromers prikkelen met de vraag: welk gebouw wil jij naar Rotterdam halen? 

Zomaar een gebouw neerzetten in het Rotterdamse is niet zo lastig, in SimCity konden we allemaal de Taj Mahal in ons virtuele Kralingse Bos neerzetten, of de Burj Dubai in het Scheepvaartskwartier. Maar we dagen de dromers uit, het gebouw moet in het huidige stedelijke profiel aansluiten, het moet passen op de plek en er moet een goede reden zijn waarom je het daar wilt hebben en niet op een andere plek in de stad.

Tekst: Bart Toorenaar

Platen: Rodney Kastelan

 

De keuze van Bart:

Gebouw: Elbphilharmonie in Hamburg

Waar in Rotterdam?: Op de kop van de Lloydpier, waar momenteel gure lelijkheid deze winderige plek vult.

Het Lloydkwartier is toch een beetje architectonische sof. Het gebied is mooi gelegen, het knuffelt met het maritieme karakter van de stad, op de achtergrond straalt de Euromast, en er zijn inmiddels best wat bloedmooie gebouwen  neergezet. Het Scheepvaarts en Transport College is het interessantste schoolgebouw van Nederland, het Jobsveem is een schoolvoorbeeld hoe je een pakhuis omtovert tot woongebouw, en de Schiecentrale is mooi in al zijn eenvoud.

Er zijn inmiddels best wat bloedmooie gebouwen neergezet in het Lloydkwartier. Maar deze plek verdient meer.

Toch heeft de helft van het gebied een decennium braak gelegen waardoor het gure karakter van de pier, op het westen gericht, wordt geaccentueerd. Eerder dit jaar schreven dromers Rodney en Derek dat je met een beetje goede wil van dit gebied best een levendig buurtje kan maken. Ik pleit om de weinig verheffende stedenbouw die daar in tijden van crisis eenzaam aan de kop van de pier is gezet te vervangen.

De Elbphilharmonie in Hamburg combineert de prachtige maritieme robuustheid van de oude Hamburgse pakhuizen, met een waanzinnige schoonheid in de bovenbouw. Het gebouw vormde in Hamburg een startschot voor de ontwikkeling van HafenCity, een stadswijk die op veel vlakken doet denken aan de stadshavens in Rotterdam, ook wat betreft de leegheid waar het gebouw de eerste jaren door werd omringd. Bovenal is het een schitterend gebouw dat op deze plek in Rotterdam niet zou misstaan en het Lloydkwartier het extra cachet geeft dat het deels al heeft, maar nooit heeft ontvangen. Deze plek verdient meer.

Het Elbphilharmoniegebouw  op de Lloydpier in Rotterdam.

De keuze van Bonne:

Gebouw: Palacio de Telecommunicaciones in Madrid

Waar in Rotterdam?: Aan het Hofplein waar nu dit architectonische nageboorte staat.

Dit Madrileense voormalige postkantoor komt uit begin 20ste eeuw. Dezelfde periode waar zijn hypothetische ‘buren’ vandaan komen, het Rotterdamse stadhuis en het Postkantoor aan de Coolsingel. Waar het Postkantoor en met name het Stadhuis al wat kitscherig aandoen voor de vermeende nuchtere Rotterdammer, is het Spaanse postkantoor helemaal een Mediterrane uitslover. Dit trio zou een eclectisch ensemble vormen van neogotische-, art-deco- en classicistische elementen.

Het Palacio de Telecommunicaciones in Madrid zou het vroeg 20e eeuwse ensemble compleet maken. .

Op het Hofplein misstaat het Palacio niet, met de Shell-toren als buur, of de erectie van het grootkapitaal zoals het bij oplevering werd genoemd, en de Hilton-toren als overbuurman, die zelfs de grote naoorlogse architectuurhater niet lelijk kan noemen. Hoe tof zou het zijn als zo’n uitbundige, volledig uit de toon springende uitspatting van Zuid-Europese ijdelheid als achtergrond fungeert voor als Feyenoord kampioen wordt? Nu is hij dat al voor Real Madrid.

Hoe tof zou het zijn als zo’n uitbundige uitspatting als achtergrond fungeert voor als Feyenoord kampioen wordt?

De keuze van Rodney

Gebouw: het VIA 57 West gebouw in New York.

Waar in Rotterdam?: Op de parkeerplaats van Ahoy.

Zo’n bijzonder gebouw op een tamelijke anonieme parkeerplaats naast Ahoy? Mede-dromers keken Rodney aan alsof hij teveel aan het lavendelzakje had geroken toen hij met deze ongewone suggestie kwam. Toch gaat zijn keuze gepaard met een piekfijne stedenbouwkundige uitleg waar geen speld tussen te krijgen valt,  zoals we van Rodney gewend zijn. Of het je smaak is, is een tweede.

Had Rodney te veel aan het lavendelzakje geroken?

Rodney: ‘Dit gebouw is uniek qua vorm omdat het een hoge en een lage kant heeft die daardoor een heel andere uitstraling op straatniveau hebben. Qua invulling kies ik voor een hotel met 1.000 kamers aan de hoge kant, aan de lage kant woningen die de weg flankeren. Hierdoor vormt het gebouw een geluidsbuffer tussen de parkeerplaats en de toekomstige woningen aan het Zuidplein.’

Maar waarom wil Rodney het gebouw precies hier? Allereerst is het een van de weinige plekken in Rotterdam die de grootte hebben om het gigantische gebouw te huisvesten. Daarnaast wijst hij op een praktische reden. Rodney: ‘een groot hotel rondom een evenementencentrum is een must, je ziet het rondom RAI in Amsterdam en de jaarbeurs in Utrecht. Evenementen zijn op zoek naar locaties waar een deel van de bezoekers op loopafstand kan verblijven. Zuid loopt enorm ver achter in de hotelmarkt waardoor nu vrijwel iedereen de metro moet pakken om op Noord in een hotel te overnachten na North Sea Jazz. Daar zou zo’n hotel verandering in kunnen brengen.’ 

De keuze van Derek:

Het gebouw: Het Reliance gebouw uit Chicago.

Waar in Rotterdam?: Op de hoek van de Witte de Withstraat met de Hartmanstraat.

Eerlijk gezegd, we hadden van Derek, van wie zijn stedenbouwkundige voorkeuren vallen samen te vatten met het adagium ‘hoe hoger hoe beter’, een andere inzending verwacht. Toch kun je hem geen stijl ontzeggen. Het Reliance Building is één van de neorenaissance hoogbouw pareltjes die rond de vorige eeuwwisseling werd gebouwd, naast onder andere het Flatiron building en ons eigen Witte Huis.

Het gebouw was eind 19e eeuw ultramodern doordat het elektriciteit en telefonie had in alle kamers. Ook was het zijn tijd ver vooruit in architectonische eenvoud en was het één van de allereerste gebouwen waarbij verdiepingshoge ramen werden toegepast. Velen denken dat New York de bakermat was van de skyscraper, maar het was windy city Chicago waar hoogbouw al een paar decennia eerder tot wasdom kwam en dit gebouw is daar een levend bewijs van. Derek neemt dit icoon uit de derde stad van de States graag mee naar Rotterdam.

Het Reliance building is één van de hoogbouw pareltjes die rond de vorige eeuwwisseling werd gebouwd

Het historische karakter van het Reliance gebouw past bij de hoek van de Witte de Withstraat en de Hartmanstraat, vindt Derek. ‘Dit is exact waar de brandgrens op 14 mei 1940 liep, en 20 meter Westwaarts hielden de huizen wel stand die dag. Als we dan toch mogen goochelen met gebouwen, zou ik dit een prachtig vooroorlogs, doch moderne toevoeging vinden op de brandgrens.’

Zelfs hoogbouw liefhebber pur sang Derek moet erkennen dat deze plek niet vraagt om een Rotterdamse hoogste. De hoogte van 62 meter leent zich daarnaast prima voor deze plek, vindt hij. ‘Wat 120 jaar geleden high-rise werd genoemd heet nu in vakjargon midrise. Hoog genoeg om stedelijkheid toe te voegen aan het rechte straatpatroon van het Coolkwartier, maar het overheerst en overweldigt de buurt niet.’

De keuze van Stijn:

Het gebouw: Tower within a tower in Hong Kong.

Waar in Rotterdam?: In de nog te bouwen wijk ‘Kralingse Berg’, die van de Boezembocht tot Terbregge loopt.

Dit is zo’n waanzinnig uniek gebouw, zo anders dan alle andere die in deze selectie de revue zijn gepasseerd, dat je niet veel anders kan doen dan de link te lezen. Dat is de ‘Tower within a tower die een Amerikaans architectenbureau ontworpen heeft in Hong Kong.

Wat het ontwerp zo boeiend maakt volgens Stijn is dat het woonvormen die ook geschikt zijn voor grotere huishoudens probeert te huisvesten. Daarnaast probeert het een gemeenschapsgevoel te creëren door extra veel ruimte te reserveren voor communal activity. Stijn: ‘Hiermee biedt het een antwoord op een cruciale vraag in de huizenmarkt, hoe koesteren we gezinnen in de stad nu de ruimte in de gewilde stad schaarser is geworden. Dit is een gebouw dat daar op een verbluffend innovatieve manier mee om gaat.’

Waarom dan precies in Kralingse Berg? Stijn: ‘Deze toekomstige wijk aan de rand van de stad leent zich uitstekend om jonge gezinnen aan de stad te binden, een exercitie die steeds pittiger wordt nu de markt naar binnenstedelijk wonen droogkookt.’ Een plek dichtbij het Kralingse Bos, de Rotte en het Lage Bergse Bos, maar tevens op 10 minuutjes fietsen van het stadscentrum, het biedt het gezin inderdaad een hoop. Daarnaast is de schaal van het gebouw vergelijkbaar met de nabije stedelijke blokken in het nabijgelegen Nieuw-Crooswijk, die tevens veel gezinnen huisvesten.