Nieuw Hofplein verdient bijna 250 jaar oude Hofpoort leeuwen

Nieuw Hofplein verdient bijna 250 jaar oude Hofpoort leeuwen

Plannen van bevlogen Rotterdammers, daar gaat ons hart bij voorbaat al sneller van kloppen. Jack Wereldsma mailde ons of wij hem wilden helpen de bijna 250 jaar oude vier leeuwen die eerst de Hofpoort bij het Hofplein en daarna de Koningsbrug – in de volksmond de Vierleeuwenbrug genoemd – bewaakten weer een prominente plek in de stad te geven. En dat lijkt ons een puik plan. Sterker nog, ze staan bescheten en weggemoffeld langs de Maasboulevard op een anonieme plek te wachten op een betere plek. Deze leeuwen verdienen meer, zo leerde Jack ons ook.

Door: Stijn van Pelt en Ruben Spyke

Laten we beginnen met een kort levensverhaal van de vier leeuwen. De leeuwen zagen het levenslicht als bewakers van de rijk gedecoreerde Hofpoort uit 1778. Als verwijzing naar het Rotterdamse stadswapen met de iconische leeuwen ontwierp Johannes Keerbergen vier leeuwen als poortwachters. Vanuit alle windstreken konden zij zien wie er aankwamen en weer uit de stad vertrokken. Toen het water tussen de Rotte en de Schie gedempt werd hebben zij ruim 50 jaar het plein vrij gehouden voor volksfeesten. De Hofpoort werd aan het eind van deze periode vanwege toenemend verkeer weggehaald.

Het ontwerp van de Hofpoort door architect Dollond waar de leeuwen metershoog vanaf hun sokkel over de stad uit keken. Bron: Wikimedia Gemeentearchief Rotterdam

Als verwijzing naar het Rotterdamse stadswapen met de iconische leeuwen ontwierp Johannes Keerbergen vier leeuwen als poortwachters.

De vier Hofleeuwen kijken ongewenste gasten de stad uit. Bron: Stadsarchief Rotterdam

Het ontstaan van de Vierleeuwenbrug

Tijdens de 90e verjaardag van de leeuwen in het jaartal 1868 werd het Hofpoortplein afgekort naar het Hofplein. De leeuwen hadden hun stek toen al verlaten want zij werden vanaf hun 82e door koning Willem III ingezet als bewakers van de Koningsbrug. Ze zijn dus niet zoals vaak wordt aangenomen verplaatst naar de Regentessebrug in het Wijnhavengebied. Dat zijn namelijk een stuk kleinere welpjes. De echte Vierleeuwenbrug lag bij de Oude Haven voordat de Maasboulevard werd aangelegd.

Als bewakers van de Koningsbrug maakten de leeuwen veel mee. Zo ook de beruchte gevechten om de Maasbruggen bij de start van de Tweede Wereldoorlog. De Verbindingstroepen hadden een belangrijke rol gespeeld bij het verdedigen hiervan tegen de Duitsers. Dat is ook de reden waarom één van de leeuwen uit het kwartet in langdurig bruikleen is gegeven aan Elias Beekmankazerne in Ede waar de Verbindingstroepen waren gehuisvest. Na het opheffen van de kazerne in 2010 is de leeuw verhuisd naar de Bernhardkazerne in Amersfoort. De andere drie leeuwen ondergingen een minder florissante behandeling.

Als bewakers van de Koningsbrug maakten de leeuwen veel mee. Zo ook de beruchte gevechten om de Maasbruggen bij de start van de Tweede Wereldoorlog.

Schilderij van Isaac Israels met de Indië-gangers op het Bolwerk die zich richting hun schip bewogen aan de Boompjes. De Leeuwen zijn hier nog fiere bewakers van de brug. Bron: Foto Jack Wereldsma van de tentoonstelling Israëls versus Breitner in het Stedelijk Museum Den Haag

Verval aan de Maasboulevard

Na honderd jaar dienst te hebben gedaan bij de Koningsbrug werden de leeuwen bij de aanleg van de Maasboulevard in 1960 ‘tijdelijk’ verplaatst wachtende op hun nieuwe plek. De Vierleeuwenbrug verdween in dezelfde periode ook. De leeuwen zouden een plaats krijgen op de Oude Plantage, maar na 60 jaar is die verbouwing schijnbaar nog steeds niet voltooid. Niemand lijkt zich er nog druk om te maken dat drie leeuwen wegkwijnen achter de struiken van de Maasboulevard ter hoogte van het oude Tropicana. Behalve Jack.

Met een oproep in het AD wist Jack de publiciteit al te halen en wij ondersteunen zijn missie van harte. De leeuw in Amersfoort is goed onderhouden op een sokkel met plaquette met namen van gevallen soldaten en (onder)officieren. Daarmee is gelukkig één leeuw eervol onderhouden. In Rotterdam staan zijn drie kameraden anoniem te verzuren en dat is helaas ook goed zichtbaar. Het is daarom hoog tijd om de vier leeuwen te herenigen. De verplaatste leeuw terug te halen naar Rotterdam en een prominente plek te geven in het stadshart waar ze thuishoren.

In Rotterdam staan zijn drie kameraden anoniem te verzuren en dat is helaas ook goed zichtbaar.

De oudste inwoners van de stad krijgen niet de eer die ze verdienen. Foto rechten: Jack Wereldsma

De bewakers van de fontein

De oudste inwoners van Rotterdam krijgen wat ons betreft een herkansing op de enige juiste plek. Niet de Oude Plantage, maar het vernieuwde Hofplein dat op korte termijn aangelegd zal worden. Terug naar de plek waar ze horen. Bewakers van de toegang naar de Coolsingel, gerestaureerd en wel op een sokkel met plaquette waarop de rijke historie van de leeuwen te lezen is. Veel historie is al verloren gegaan, laten we deze historie vooral koesteren!

Impressies van hoe het nieuwe plein kan worden:

Impressie 1: Vanuit alle windstreken kunnen de leeuwen gasten verwelkomen op het vernieuwde Hofplein. Bron: bewerking artist impression van bureau Juurlink + Geluk door Ruben.
Impressie 2: Close-up van de oostelijke leeuw op een sokkel die is geïnspireerd op het oorspronkelijke Hofpoort ontwerp van Dollond uit 1778. Bron: bewerking artist impression van bureau Juurlink + Geluk door Ruben.
Impressie 3: Met een plaquette op de historische sokkel kan het 250-jarige levensverhaal van de leeuwen extra toegelicht worden. Bron: bewerking artist impression van bureau Juurlink + Geluk door Ruben.

Vervolg voor herinrichting Hofplein

In het ontwerptraject voor het nieuwe Hofplein willen wij pleiten voor het inpassen van de gerestaureerde leeuwen. Ze kunnen het Hofplein een vleug historie teruggeven. De leeuwen verdienen het om uit de vergetelheid gehaald te worden. Met een plaquette op de sokkel kan de gemeente direct toelichting geven over het Hofplein en de transformaties die het door de eeuwen heen heeft ondergaan. Op die manier worden de leeuwen ook gastheren en -vrouwen van de stad. Wil je helpen om deze droom te realiseren? Deel het artikel en laat een reactie achter. Wij komen dan zo snel mogelijk bij je terug.

Ook wat te vertellen?

Je e-mailadres houden we geheim.

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.