Waar andere steden tunnelvisie zien als een beperkt blikveld hebben, denken wij Rotterdammers vooral aan legendarische avonden in Toffler. De Tunnel, zoals deze club liefkozend genoemd wordt, is onder normale omstandigheden een graag bezochte club. De sfeer, het afdalen via een trap in donker gat, niet precies wetende wat er op je af komt – het heeft iets. Het heeft ook iets heel erg Rotterdams. Want ook club RTM of Transportbedrijf hebben die betonnen klankkasten een plekje in ons hart gegeven. Weinig Instagramwaardig, maar oh zo lekker om de week schaamteloos van je af te raggen op de dansvloer. Gek genoeg is nog niemand op het idee gekomen de kelders van de stad te gebruiken als onderscheidend stuk stad voor uitgaansleven. Waar uitgaan en wonen in het centrum op een fijne manier in elkaar over gaan. Zonde, wat ons betreft. De Underground verdient net als de skyline en de daken een eigen beleidsplan en portie liefde.

Door: Stijn van Pelt en Ruben Spyke

De Underground verdient net als de skyline en de daken een eigen beleidsplan en portie liefde.

De nacht is ondergeschoven kind

Wie de huidige discussies in de stad volgt merkt dat de nacht weinig liefde ontvangt. Met woningen alleen bouw je geen stad. Los van de dagelijkse voorzieningen om je hapje en sapje te scoren, missen er in die roep om woningen nogal wat facetten. Geen projectontwikkelaar haalt het in zijn hoofd om daarbij de echte stedelijke dynamiek in een render op te nemen. Geen lallende studenten op de nieuw ingerichte kades, nooit een vozend homostelletje op een bankje en geen bleek gezicht van iemand die net de after uit komt rollen. De stad is volgens dit soort plaatjes vooral ingericht op de momenten dat de zon schijnt. En hemeltergend braaf is. De nacht doet niet mee.

Door de nacht niet op te nemen in de verschillende plannen van stadsvernieuwing doe je heel Rotterdam tekort. De nacht is vaak het moment geweest waar Rotterdammers hun partner tegen zijn gekomen. Het was de nacht waarbij je verliefd werd op de lampjes van de skyline. De nacht, daar kom je mensen tegen die in je eigen filterbubbel van werk, sport of vriendengroep niet voorkomen. De bar, de dansvloer, de plee van de club, daar leer je je stadgenoten kennen.

De bar, de dansvloer, de plee van de club, daar leer je je stadgenoten kennen.

De nacht kan daarom niet onderschat worden. De zonloze uren bepalen voor een groot deel of je stad als aantrekkelijk wordt gevonden door bezoekers en toeristen. Of je de moeite waard bent om bezocht te worden en of mensen en bedrijven zich er willen vestigen. Wie hard werkt, heeft ook een uitlaatklep nodig. Hoeveel bedrijven zijn er al niet gestart op de achterkant van een bierviltje?

Wij durven wel te stellen dat de tienduizenden Rotterdammers die erbij komen de komende jaren van het nachtleven willen genieten. Maar hoe wil Rotterdam zelf de nacht eigenlijk een plek geven? Drie jaar geleden was er een protest op Stadhuisplein waar de nachtdieren probeerden de politiek wakker te schudden op dit thema. Inmiddels is ook de N8W8 actief die zich ook hard maakt voor het nachtleven. Vanuit het stadhuis is het nog altijd oorverdovend stil. Begrijpelijk, nadat het uitgaansleven op zijn gat heeft gelegen, maar ook voor de pandemie was het onduidelijk wat er stond te gebeuren. Gaan we serieus het nachtleven naar de randen van de stad dirigeren? Ver weg van de brave praatjes en plaatjes dat iedere Rotterdammer alleen maar zijn hond uitlaat en een chai latte gaat drinken op een aangeharkt terras. Dat zou echt een blunder zijn.

De kelder als uitkomst

Wie de plaatjes van bijvoorbeeld de Rijnhaven heeft gezien, zat waarschijnlijk kwijlend te kijken wat voor gebied dat wordt. Niet alleen omdat er een park, zwembaden en een heel dik stuk stad bij komt. Maar ook die potentie om op die plek een ontzettend toffe uitgaanslocatie te krijgen. Alleen past dat niet in de gladgestreken plaatjes die aan nieuwe bewoners wordt voorgespiegeld. We zullen het dus buiten het gezichtsveld moeten doen. En dat komt goed uit, een uitgaansgelegenheid gedijt juist goed bij gebrekkig licht.

Hoe fenomenaal zou het zijn als Rotterdam beleid gaat maken om uitgaan mogelijk te maken via ondergrondse uitgaansstraten? Weg van de straat qua herrie. Goed ontsloten per metro voor jongeren uit slaapsteden rond Rotterdam.

Hoe fenomenaal zou het zijn als Rotterdam beleid gaat maken om uitgaan mogelijk te maken via ondergrondse uitgaansstraten? Weg van de straat qua herrie. Goed ontsloten per metro voor jongeren uit slaapsteden rond Rotterdam. Spannend genoeg voor degenen die op avontuur willen. En passend in het beleid om het straatbeeld netter te maken maar de stad toch vooral niet te beroven van haar uitgaansleven op centrumlocaties.

Bestaande Rotterdamse kelders in onbruik

Waarom een Underground Visie? We hebben in Rotterdam een Hoogbouwvisie, er is dakenbeleid, maar de ondergrondse is een laag die in de dode hoek zit van stadmakers. En stadmakers die er iets mee willen doen hebben nog geen beleidsboek waarin staat hoe uitgaan in nieuwe plannen meegenomen kan worden. Zeker als je bedenkt dat Rotterdammers massaal op Amsterdam af gaan voor hun feestbehoeftes. Tijd voor een actieplan!

Er zijn al een aantal kelders in onbruik waar je wel een uniek uitgaansleven in kan creëren. Denk aan de vergeten atoomkelder onder Post Rotterdam of de gewelven van Oostplein. Wie kent de bunker aan de Schiebroekselaan of aan de Westzeedijk nog? Plekken in hartje stad die de beleving en historie van een extra laag voorzien. Onbekend bij het grote publiek, maar razend boeiende locaties. Kunnen we die niet afstoffen?

Inspiratie voor de kelderklasse

Voor inspiratie reizen we naar Frankfurt, waar het Europese financiële circuit een brave bovengrondse aanblik wenst. In de kelders gaat het er echter stomend hard aan toe in de after hours als de hardwerkende stadgenoten de Excelregels van zich af willen dansen en hun zuurverdiende centen kapot willen slaan. Beruchte tenten als Cocoon Club werden groot aan de hand van technolegende Sven Väth. Voor een rustiger biertje kan je naar de ondergrondse tunnel o25.

Andere beruchte kelder van wereldklasse ligt in Buenos Aires waar je via een metroperron, door een metrotoestel loopt om de club Uptown te bereiken. Of wat te denken van de kelderbar van het beruchte Chez George in de Parijse wijk Saint Germain. De spanning of je de club kan vinden kennen we in Rotterdam natuurlijk al van de voormalige Suicide Club op het dak van het Groothandelsgebouw. De beloning van clubs, net als een versierpoging op de dansvloer, voelen beter als je er een beetje moeite voor hebt moeten doen. Ook daarom is een ondergronds uitgaansleven niet alleen ruimtelijk gezien handig, het geeft ook extra dynamiek.

Ondergrondse uitgaansstraten in nieuwe stadsplannen

Van overheidswege wordt het uitgaansleven vaak vooral geassocieerd met klachten en problemen. Niet onterecht, geluidsoverlast van een club, rotzooi op straat of onveilige situaties zijn ook excessen die in het nachtleven plaatsvinden. Maar dat overbelichten en benadrukken laat alle positieve bijdrage van het uitgaansleven buiten beeld. Bovendien kun je er vanuit ontwerp natuurlijk rekening mee houden waar je in de stad je uitgaansleven gaat situeren. Rotterdam gaat een schaalsprong maken en dat is een kans om het nachtleven mee te nemen in het stadsontwerp. Met onze tunnelvisie doen wij een aanzet om Rotterdam klaar te stomen voor een dampend uitgaansleven die de stad recht aan doet.

Nieuwe stedenbouwkundige plannen die voldoen aan de wensen van de Underground Visie moeten ook ruimtes krijgen voor het nachtleven. Wat ons betreft zijn dat de volgende zaken:

• Elke locatie die beoogt een 24-uurs bestemming te zijn;
• Elke locatie die minimaal 1 metro toegang binnen 1 kilometer heeft;
• Elk plan waar minimaal 3 vestigingen daghoreca zijn ingetekend in de brave burgerplaatjes, verdient ook een meer rebelse nachtelijke tegenhanger in de kelder.
• In-/uitgang van de kelder kan ingetekend worden op een plek waar bewoners ‘s nachts geen geluidsoverlast van ervaren.

De Undergroundvisie begint bij de Rijnhaven

Deze criteria in het achterhoofd houdende en kijkend naar de matige spreiding van uitgaansleven over beide rivieroevers, is er alvast één locatie die staat te springen om ruimte voor nachthoreca. Ingeklemd tussen metro Wilhelminaplein en Rijnhaven, met een stadsstrand voor de deur en de allure van een metropool schreeuwt de nieuwe Rijnhaven straks om clubs. Elke toerist verwacht daar de hele dag iets te kunnen beleven. Helaas staat dit (nog) niet op de planning. Maar, belofte maakt schuld vinden wij.

Denkend aan de ondergrondse uitgaansstraat in spe bij de Rijnhaven zijn er meer voordelen dan alleen planologische. Zoals iedereen die weleens in een bijzondere gelegenheid is geweest weet, is de dansvloer de ultieme plek voor nivellering. Je opleiding, je inkomen, alles is even niet relevant. Een paar frisse gerstenatjes, lekkere muziek en drang tot dansen is voldoende om met de meest exotische figuren in gesprek te raken. In een stad met 180 nationaliteiten en grote onderlinge verschillen blijft het extreem belangrijk dat iedereen met elkaar blijft praten en wederzijds begrip opbrengt. De dansvloer is de locatie bij uitstek.

In een stad met 180 nationaliteiten en grote onderlinge verschillen blijft het extreem belangrijk dat iedereen met elkaar blijft praten en wederzijds begrip opbrengt. De dansvloer is de locatie bij uitstek.

Rotterdam Zuid is momenteel niet erg rijk bedeeld qua nachthoreca, dus dat cadeau verdient Zuid op zijn minst al. Een plek waar Rotterdammers uit alle wijken maar ook toeristen van over de hele wereld terecht kunnen zal een dynamiek toevoegen en nieuwsgierigen voor het onbekende belonen. Precies wat we in de huidige tijd goed kunnen gebruiken.

Wat mag de clubber verwachten

Een ondergrondse uitgaansstraat wekt verwachtingen. Zo ook voor de naar uitgaan hunkerende stadgenoten. Waar je nu de halve stad door moet als je eerst een speciaalbiertje bij Boudewijn wil drinken en daarna door wil de nacht in, daar moeten onze tunnels die behoeftes dichter bij elkaar brengen. Zogezegd, voor ieder wat wils in een eigentijds jasje, zoals dat ooit de Hollywood al succesvol maakte. De ondergrondse uitgaansgelegenheden moeten verschillende gradaties uitgaan bieden om zo zekerheid van vertier te bieden die de stad nu versnipperd aanbiedt. Een comedy club, jazzy swingbar, feestcafé, burlesque shows en een disco bar dancing. Wat ons betreft is deze gelaagdheid de reden dat er altijd genoeg aanloop zal zijn voor iedereen die een leuke avond zoekt. De drempel om eens buiten je comfort zone te kijken is zo ook een stuk lager.

De tunnel moet zo ontworpen zijn dat het nieuwsgierig maakt. Referentie daarbij is de kelder van het Westelijk Handelsterrein. Je weet pas als je voorbij de ingang loopt wat je aan kan treffen. Met verschillende formaten units kan er ook op rustigere dagen altijd een tent gevonden worden waar het wel snel gezellig is. Een aantal kelders zullen via wenteltrappen vanuit het restaurant boven toegankelijk gemaakt worden. Zo zal ook de reguliere restaurantganger verleid worden om een kijkje te nemen in de onderwereld. Dankzij toiletten buiten de kroegen, een aparte garderobe, politiehokje voor extra toezicht en genoeg nooduitgangen zal het ook vanuit veiligheid ontworpen worden. Alleen dan zonder de geluidsoverlast voor bewoners boven de grond.

Uitsmijter

De kelder heeft de toekomst en een aantal kelders ook een boeiende historie. Laten we hier actief beleid op gaan maken om de schwung van de stad te vergroten. Wie zo’n skyline aanlegt is het aan zijn stand verplicht om daar ook een swingend uitgaansleven tegenover te zetten. Omarm de nacht, want naast uitdagingen liggen er ook heel veel kansen. Tijd om weer te gaan pionieren op uitgaansgebied, net als de roaring 20s van de vorige eeuw.