Toen de plannen voor de herinrichting van de Binnenrotte bekend werden, keken wij met smart uit naar het ontwerp. Nu het wachten voorbij is, mag er kritisch gekeken worden naar het resultaat. Is het beter dan voorheen? Zeker. De stenige vlakte die nog het meest weg heeft van een spaceshuttlelandingsbaan is opgefleurd met spaarzame plukjes schaamgroen. Het moest op een stadspark lijken, maar dat zien wij er totaal niet in. Daar is het te gefragmenteerd en te stenig voor.
Tekst: Derek van den Berg
Platen: Rodney Kastelan
Met de vernieuwing van de Coolsingel kreeg gemeentelijk Rotterdam een herkansing. Helaas. Jonge boompjes worden toegevoegd terwijl prachtige knoestige platanen het moeten ontgelden. Ook hier lijkt de potentie helaas niet ten volle benut te worden.
De hoeveelheid groen in het centrum van Rotterdam is veel te beperkt en wij hebben daarom behoefte aan een radicale groene transitie. Meer mooie volgroeide bomen, Maar ook bloemenperken, groene oevers en dicht struikgewas dat plaats biedt aan het leven op kleine schaal. Groen dat daarnaast de lucht filtert van schadelijke uitlaatgassen, dat positief werkt op het humeur van mensen. Groen dat helpt om hittestress in steden te reduceren, iets dat steeds belangrijker wordt in de warmer wordende zomers in onze steden. We willen graag groot denken, maar stellen voor om in dit geval klein te beginnen.
Tiny forests
Wij kwamen voor het eerst in aanraking met het concept ‘tiny forest’ via een TEDtalk van de Indiase ingenieur Shubhendu Sharma. Een tiny forest is een dichtbegroeid bos met inheemse bomen, planten en struiken, vaak ter grootte van een tennisbaan. Het is fascinerend dat je met een klein lapje grond een enorme boost kan geven aan de biodiversiteit en de natuurbeleving. Twee weken geleden stond er een artikel in het AD over de opkomst van tiny forests in Nederland. Verschillende steden in Nederland waaronder Utrecht, Almere, Zaandam en Eindhoven maken al tiny forests. En daar zijn goede redenen voor. Tiny forests hebben namelijk een enorme ecologische waarde:
- Een gemiddeld tiny forest meet slechts 10 bij 20 meter, maar herbergt een grote diversiteit aan bomen en planten die op hun beurt weer allerlei insecten en vogels aantrekken;
- Tiny forests groeien 10 keer zo snel als normaal aangeplante bomen, zijn 30 keer meer dichtbegroeid en hebben een biodiversiteit die 100 keer zo hoog ligt. In het eerste tiny forest van Europa in Zaandam, zijn de bomen tussen 2015 en 2017 gegroeid van 1 naar 3,5 meter hoogte;
- Een tiny forest voor de deur prikkelt de zintuigen: zeker voor kinderen die in een grote stad opgroeien is het goed om met eigen ogen te kunnen zien hoe divers de natuur kan zijn;
- Tiny forests vergroten de waterbergingscapaciteit, verbeteren de luchtkwaliteit en helpen mee in de strijd tegen hittestress;
- Daarnaast is het wetenschappelijk bewezen dat meer groen in de stad positief werkt op de gemoedstoestand van mensen en zorgt voor een reductie van stress.
Kortom, tijd voor tiny forests in Rotterdam! Wij nemen je mee naar 5 mogelijke locaties waar een tiny forest veel impact kan hebben.
1. Schouwburgplein
Eens een desolate vlakte temidden van typische droevige jaren 80 architectuur, vandaag de dag een plek waar het zomers goed vertoeven is omgeven door terrassen en overschaduwd door de Calypso en de Doelen. Het initiatief om kunstgrasmatten en plantenbakken op het Schouwburgplein te plaatsen, hebben het plein reeds een groene metamorfose gegeven. Maar wat als je hier echt serieus zou kunnen vergroenen met een tiny forest? Wij stellen voor om in een zone van ca. 24 bij 17 meter een tiny forest to realiseren van maar liefst 400 m2.
Doordat het plein verhoogd ligt met een parkeergarage eronder dient het grondpakket wel in een boxconstructie op het kelderdak geplaatst te worden. Maar dat biedt vervolgens weer mogelijkheden om mooie zitranden er om heen te maken. Zo kan men vanaf de randen van het groen genieten, terwijl de beestjes er binnen ongestoord kunnen relaxen in hun biotoopje.
2. Parkeerplaats einde Binnenrotte
Al in de inleiding van dit artikel zal de oplettende lezer gemerkt hebben dat wij de Binnenrotte nog niet af vinden. Het liefst zou je hier stadmaken met gebouwen, maar de spoortunnel eronder maakt dat schier onmogelijk. Dan maar vergroenen zal de gemeente ook gedacht hebben. Maar als je dat doet, doe het dan goed. Ons voorstel:
Neem als casus de parkeerplaats aan het einde van de Binnenrotte die grenst aan de Meent. Als je deze parkeerplaats bedekt met groen, heb je een tiny forest te pakken van maar liefst 1.600 m2. Je zou hier doorheen nog enkele paden kunnen aanleggen zodat kinderen een echte ‘jungle-ervaring’ in de stad kunnen opdoen. Want niet alleen voor bomen en planten is een tiny forest van dit formaat een feest, ook voor het leven op kleine schaal zoals egels, konijnen, eekhoorns en allerlei vogels is dit parkje zoals de Kralingse Plas voor Rotterdammers is: genieten.
3. Dak Hofbogen
Op en rondom de Hofbogen vinden allerlei zeer spannende ontwikkelingen plaats. De ene na de andere hippe toko wisselt kunstinitiatieven en parkjes af. Jongeren en creatievelingen weten de plek al enkele jaren te vinden. Maar sinds het dak van de Hofbogen openbaar is, zie je ook steeds meer stadse ouders met koters die een kijkje komen nemen.
Wij stellen voor om ca. 600 m2 van het dak van de Hofbogen te pakken bovenop Oporto. Zo blijft er genoeg ruimte over voor kinderen om te ravotten op de rest van het dak, terwijl hier kruipdoor sluipdoor paadjes ontstaan in een waar dakoerwoud. Zeker met de toekomstige ontwikkelingen van Pompenburg (ruim 700 woningen) is extra groen hier meer dan welkom!
4. Wilhelminakade
We hebben het al vaker gezegd, Rotterdam is geen windy city maar een regelrechte orkaanstad. Als je ergens van je sokken geblazen wilt worden, dan raden wij een enkeltje Wilhelminakade aan onder de voet van de Maastoren. Je kan niet zeggen dat we je niet gewaarschuwd hebben. Wat ons betreft komt daar echter snel verandering in. Want deze strook heeft een fenomenaal uitzicht maar mist geborgenheid. Inkadering door middel van groen. Bomen en struiken die de wind voor je temmen en er voor zorgen dat je normaal op je kleedje aan het water kan zitten zonder op Aladin te lijken.
Wij zouden deze Zuidoevers van de Maas vergroenen met een tiny forest van maar liefst 1.000 m2. En een echt tiny forest op een plek als deze heeft ook een heus uitkijkpunt. Ons voorstel is daarom om temidden van al dat natuurgeweld een robuuste houten uitkijktoren te maken voor kinderen met een hoogte van meer dan 10 meter. Een soort miniwolkenkrabbertje in Manhattan aan de Maas. Opdat zij eerst als een kleine Indiana Jones door een stadsbos moeten banjeren alvorens bij de toren te geraken. Dat is toch spannend?
5. Katendrecht
De buitenruimte tussen het Codricogebouw en de Fenix Lofts is misschien wel één van de meeste Rotterdamse plekken. Stoer, open, winderig en met een behoorlijke dosis aan havenkarakter. Toch kan ook deze plek best een beetje zijn best doen om ook haar softe kant te etaleren. Daar kan een tiny forest zeker bij helpen.
Met al die honderden bewoners die er bij komen in de directe omgeving met onder andere de Fenix Lofts, de Groene Kaap en Cobana, is de behoefte aan kwaliteitsgroen enorm. Ons voorstel is daarom ook om van dit tiny forest een echte publiekstrekker te maken. Maar liefst 1.200 m2 aan stadsgroen, met grote zitranden er om heen en kronkelende paden er door. Als klap op de vuurpijl stellen we een ingenieus gevelontwerp voor, waarbij verschillende typen klimop en beplanting van de zijgevel van het Codrico-complex een van de grootste groene gevels van Europa maakt. Temidden van al deze bouwontwikkelingen zou een groene hotspot echt tot zijn recht komen!
Meest versteende stad van Nederland verdient meer groen
Als meest versteende stad van Nederland verdient Rotterdam meer groen. Na de missers op de Binnenrotte en de Coolsingel wordt het tijd dat er naast de broodnodige verdichting ook een broodnodige vergroening plaatsvindt in het centrum. Groene daken, groene oevers, maar dus ook pocket parks in de vorm van tiny forests. Niet alleen hebben deze tiny forests een enorme ecologische waarde voor het leven op kleine schaal, ze kunnen ook echt functioneren als groene longen van vervuilde plekken in de stad. Met de hierboven genoemde voorbeelden willen wij de discussie losmaken om eens anders te kijken naar 5 stukken grijs in de stad. En dan het liefst met een zeer groene bril.
Ook wat te vertellen?